Carel Claudius van Essen, archeoloog en vice-directeur van het Instituut van 1946 tot 1963, verzamelde en maakte gedurende zijn leven een aanzienlijk aantal foto’s. Het ging vooral om fotokaarten met historisch-archeologische onderwerpen. Van Essen maakte onder andere foto’s in de omgeving van Rome, met name in Tivoli, de Colli Albani (Lago di Nemi, Lago di Albano), Cerveteri en Ostia Antica. Ook fotografeerde hij veel archeologische vondsten in Rome zelf. Hij legde resten uit het antieke verleden van Rome vast die hij vond langs belangrijke uitvalswegen (Via Tiburtina, Via Severiana, Via Salaria, Via Prenestina, Via Polense, Via Laurentina, Via Flaminia, Via Ardeatina, Via Appia) en in het historische centrum van de stad. De collectie geeft een prachtig beeld van Rome in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw.
De fotocollectie van Van Essens is geordend en gedigitaliseerd door Prof. L. Londei van de Universiteit van Tuscia (Viterbo) en KNIR-bibliothecaresse Janet Mente. De collectie bestaat uit meer dan 2000 afbeeldingen, geordend in een specifiek daarvoor aangelegde database. De collectie is op te vragen en te bekijken als CD-rom op het KNIR, en ook in zijn geheel te zien via het URBS-netwerk en op flickr.